Monday, August 1, 2011

Caan (Tenses)

Kan hnuzarh a peh...

A tlangpi in pathum a um: Present, Past le Future an si. Present timi cu ‘atu caan’; Past timi cu ‘a dih cangmi caan’; Future timi cu ‘a ra laimi caan’. Hi caan pathum nihhin fa pali cio an ngeih. Cu zoh cun caṭial le biachim a si.

Mirangca le Laica aa dannak pakhat cu verb ah a lang. Mirang ahcun verb hi aa thleng. Tahchunhnak, go, went, gone le going cu kal tinak a si, nain hman tikah an dirhmun aa dang dih. Laica ahcun kal ti lawng a si. A leh i kan leh a si ahcun ‘kal, rak kal, kal cang, kal lio’ ti a si hnga. Hi aa thlengmi verb hi hman thiam a herh.

Hi caan a thleidantertu cu verb a si. Caan sining zoh in verb hi aa thleng. Cucu, a biapi bik a si. ‘Pa Biak books a ticket’ timi ahhin verb a simi ‘book’ hi kan zoh lai.

Tenses Simple Form / Progressive Form/ Perfect Form/ Perfect Progressive Form
Present Book/s / Am/is/are booking/ Has/have booked/ Has/have been booking
Past Booked / Was/were booking/ Had booked / Had been booking
Future : Will/shall book/ Will/shall be booking/ Will/shall have booked / Will/shall have been booking

A tlangpi in simple, progressive, perfect le perfect progressive sullam i cinken ahcun a fawi deuh. Simple cu a sawhsawh a si ko; Progressive timi cu a si/cang cuahmahmi tinak a si ko; Perfect timi cu aa limmi asiloah ‘na ei cang maw’ ti i ‘cang’ a sawh duhmi khi a si ko; Perfect Progressive timi cu thil pakhat khat rak tuahmi kha atu lio zongah tuah cuahmah a si rihmi kong chimnak ah hman a si ko.

Present Simple Form
Atu caan i a cang sawhsawhmi thil langhternak caah hman a si. Cun, tuah tawnmi, ai thleng lomi, zungzal a simi thil langhter tikah hman a si.
* Pa Biak books a ticket (Pa Biak nih lehhmah a ham cia) A sawhsawh a cangmi
* Every Sunday, we go to church (Zarhpini chiar kan i pum) Tuah tawnmi
* God is love (Pathian cu dawtnak a si) Zungzal a simi

Past Simple Form
A luan ciami caan ah aa thok i a luan ciami caan ah a dihmi kong langhternak ah hmanmi a si.

Pa Biak booked a ticket yesterday.
(Nizan ah Pa Biak nih lehhmah aa ham)
This book was made of clay.
(Hi cauk hi tlak in ser a rak si)

Future Simple Form

A ra laimi caan kong langhternak ah hman a si. Cucu, will asiloah shall he hman bik a si. May le might he zong an hman tawn.

Pa Biak will book a ticket, OK?
(Pa Biak nih lehhmah a ham chung lai, hih?)

Progressive Forms
A tlangpi in a tanglei cabuai ahhin zoh hna usih.

Present Progressive / Pa Biak is booking a ticket(Pa Biak nih lehhmah a ham lio)
Past Progressive / Pa Biak was booking a ticket when we got there.(Kan va phak ah Pa Biak cu lehhmah a rak ham cuahmah)
Future Progressive / Pa Biak will be booking a ticket when we get there.(Kan va phak tikah Pa Biak cu lehhmah a rak ham cuahmah lio a si lai)

0 Careltu Hmurka:

Post a Comment

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More