Sunday, September 11, 2011

Mirang Karama: Zeidah Kan i Cinken Lai?

Van Biak Thang

Mirang ca ah holh (biachim) le ca (grammar) ai dang tiah an chim lengmang. Ai dang tak ko nain a hrampi aa khat. Holh ahcun palh ko bu zongah nolh ṭhan khawh, fianter khawh le zeidah a chim duh timi ngaihpiak khawh a si. Carel le caṭial zongah cucu zoh khawh a si ṭhiam nain palhnak kha remh awk a ṭha ti lo. Holh a si zongah caṭial a si zongah an hram taktak cu 'karama' dirhmun kha a si ko. BBC nih a hmanmi mirang ca hi 'Standard English' an ti i an holh siseh, bia an chim ah siseh karama an palh lo.

Kan kokek holh a si lomi Mirang holh kan thiam khawhnak dingah zoh ding tampi a um. Cu lakah zoh loin kan i cinken ding a hrampi a herhmi hna cu: caan (tenses) - an sining le hmannak; verb a bawmtu verb (auxiliary verb) - an sining le hmannak; phu riat (eight parts of speech) - an sining le dirhmun.

A cunglei kong hi a tawifiannak in kan ṭial cang. Kan rel sawhsawh i kan thluak i kan chiah lo ahcun thiam kan duh taktak lo tinak a si. Thiam kan duh taktak ahcun kan thluak ah a tang ding le kan zah taktak ding kha kan rian a si. Cu hnu lawngah thiamnak hram ai bunh kho lai.

Micheu nihcun holh thiam na duh ahcun 'karama' cawng loin a holh bakin holh i zuam an ti. Karama cawnnak le a umkalnak ruah i buaibainak nih a kan buaiter khawh an ti. Cun, anmah mirang zapi zaran nih karama hi 20% hrawnghlei an thei lo an ti. Cucaah, holh cawn lawng na duh ahcun a herhmi 'phrase' kha cinken i zuam law, a holh bak kha i hruh chih ti kha an chim.


BBC hmanmi mirang ca cu 'Standard English' a si kan ti nain an hmanmi khi zunghmanmi (formal) phun a si i lamkam le hawikom biaruahnak i hmanmi (informal) he ai dang deuh. BBC hmanmi mirang ca kha lamkam ah hman khawh a si lo tinak si loin BBC mirang ca lawng kan zoh ahcun lamkam hmanmi holh kan thei kho sual lai lo ti kha ruah chih a si caah 'formal' he 'informal' he hmanmi 'phrase' le biafang tete kha kan zoh chih a herh - holh lawng kan cawn duh ahcun!

A tlawm bik hi hna hi a lu le a taw let kho dingin kan i cinken lawngah a hram kan bunh khawh lai. Holh thiam kan duh ahcun biafang (vocabulary) cu kan zoh, kan zah a herh fawn. Biafang pawl hi philh a fawi tuk caah kan hman pah lengmang a herh. #

2 Careltu Hmurka:

Anonymous said...

nan ca tial mi tete ka vun rel tawn le a tha tuk .hal kan duh mi pakhat te cu chinken ding a her tuk mi na vun ti i cu cin kending mi bia le word cu na tial ti lo vun tial chih law a tha chichin hnga dah ka ti

Anonymous said...

Hi cinken ding tiah ka tialmi pawl hi Seihnam nih rak chuah ciami chungah an um dih cia a si ... Rak chuah ciami pawl vun zoh than law, na hmuh ko hna lai --- lunglawmhnak tmapi he ... Biak

Post a Comment

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More