August 30, 2011
SEIHNAM: Na chuahkehnak le na innchungkhar kong tlawmpal in;
Dr. Robert Siang Lian: Thangtlangpeng Thau khua ah ka chuak. Thihlum phun ka si. Pi Sung Thlia he fa 4 kan ngei. Pu Sung Thlia a liam hnu kumhra a rauh ah Pi Sung Zi Mang (SAT, Rtd) he kan i um. Ka fale hna cu: Siang Zing (Senior Auditor), Sang Lian ( Computer lei rian a tlaimi a si i Autrilia ah a um. Siang Tial ( Third secretary, Ministry Of Foreign Affair (MOFA) New York ah a um. Siang Thluai (Auditor), Autrilia ah a um ve. Sung Zi Mang he kan ngeihmi Thang Lian a si i, Yangon International sianginn in tang 10 a awnka te a si.
Seihnam: Na sianginn kainak le nihin tiang na rianṭuanmi na kan chim kho hnga maw?
Dr. Robert Siang Lian: Primary hi Thau khua ah ka rak kai. High school cu Falam ah ka rak kai. B.A ( Eng) hi Kawlram ah ka dih. HB University in M.A (Eng) ka dih. Cun Diploma of France and German Language, International Law (Austrilian National University), le D. Min (Philippine) mah pawl hi ka rak cawnmi pawl cu an si.
Ka rianṭuannak hna cu;— 1968 kum in Ministry Of Foreign Affair ah UD rank in ka rak lut. 1988 kum Kawlram buai lioah tanzung rianṭuanmi pawl asylum an la dih i 1988 kum in Third Secretary rian ah ka rak kai. Kum 2003 in Deputy Derector cu 2004 tiang ka ṭuan i pensen ka la.
Seihnam: Ramleng ah rian na ṭuan balnak ram le na phak cangmi ram pawl na kan chim kho hnga maw? Cun, na phakmi ram hna ah zeiram hi dah um hnawh a phu ko, a nuam na timi zei ram dah an si?
Dr. Robert Siang Lian: India ram ah kum 4, Combodia ram ah thla 4, Izip ram ah kum 4, Austrilia ram ah kum 4, Hongkong ram ah kum 1, Tuluk (Bejing) ah kum 6 hi ka zung rianṭuannak cu a si. Ramlengah kum 20 leng ka ṭuan tinak a si. Ka phak balmi ram pawl ah cun; — US, Geneva, Italy, Denmark, London, Norway, Sweden, Germany, France, Thailand, Taiwan, Macau, United Arab Emirates hna hi ka rianṭuannak si loin ka tlawnmi ram pawl an si. Australia le US ram hi an ṭha bik ka ti i, umnak ding zongah ka duhbikmi ram an si.
Seihnam: Tutan Malaysia na rat hi zei kong bik ah dah a si, avoi zeizatnak na phak dah a si cang?
Dr. Robert Siang Lian: Tutan hi a voikhatnak Malaysia ka phak a si. Kan ratnak a ruangbik cu; Ka tufa le hna hmuh duh le tlawn ah a si bik ko. Cun, Laimi ramleng pehnak ding i nan umnak Malaysia thilsining hna hi hmuh le theih ve kan duh caah a si chih fawn.
Seihnam: Malaysia Chin ralzaam na rak theihning le na vun kan hmuh taktak i na ruah ning?
Dr. Robert Siang Lian: Kan rak theihning hna ah cun harngai in an um tiah kan rak theih. Rianṭuan man an pe hna lo tbk.. kan rak theih tawn. Rian har tuk i eidin dawr, shopping tbk.. hna ah rian an ṭuan kho lo tiin kan theih. Cun, rianṭuan huam loin zuri a vakmi pawl an um tiah kan rak theih nain Camp hna a rak ummi hi kan rak thei lo. Pathian lei nan pehtlaihnak ah kan ruahning nak in Malaysia Laimi nan i biatak, mah le khua pengtlang cio i nan i hruai ning kan hmuh tikah kan rak ruahning nak in nan rak ṭha deuh tuk, tiah ka hmuh.
Seihnam: Nihin ni Chin miphun hmunkip ah ralzaam dirhmun in kan peemmi hi nang zeitin dah na ruat?
Dr. Robert Siang Lian: Laimi cu misifak kan si. Kan ram ah a chuakmi a um lo. Kan ṭuan zongah thlamtlin awk a um tuk lo. Ralzaam a kan onpiakmi hi Pathian thlachuah a si ko i kan hmuhmi (chance) tu hi a hman zia kan thiam a biapi tuk.
Seihnam: Chin miphun lungrual tein rian kan ṭuan khawhnak ding ah zei lungput dah kan ngeih awk a si tiah na ruat?
Dr. Robert Siang Lian: Pakhat le pakhat dawtnak, zawnruahnak, zaangfahnak le i theihthiamnak hi kan ngeih awk a si. Ṭhatnak hi a lawmhpi khomi lungthin kan ngeih a herh. Cun, chiatnak kan ton zongah pakhat le pakhat kan i bawmhchanh kan i dirpi ahcun kan i rualrem ko lai tiah ka ruah.
Seihnam: Chin miphun nih tlangholh kan ngeih lomi hi zeiruangbikah dah a si tiah na ruah, hmailei ah tlangholh hi kan ngei kho te lai tiah na ruat maw?
Dr. Robert Siang Lian: Kanmah le kan pengtlang, kan holh kan ṭanh tuk cio ruangah, Cun, kan umnak aa hlattuk ruang, pehtlaihnak a har tuk ruangah tlangholh kan ngeih khawh lonak hi a si bik ko rua, tiah ka ruah. Tlangholh tu hi cu nihin ni ah cun a fawi lo ngai in ka hmu, nain hmailei (next generation) ah cun tlang holh hi kan ngei kho te men ko.
Seihnam: Kawl miphun sin ah rian caan sau pi a ṭuanmi na si bantuk in Kawl nih Chin miphun an kan hmuh ning, tlangcungmi cungah lungput an ngeihmi pawl a tawinak in na kan chim kho hnga maw?
Dr. Robert Siang Lian: Zung rian ka ṭuannak ahhin cun pakhat le pakhat thleidannak ka hmu tuk lem lo. Kawl miphun hi fimthiamnak in kan tei hna a si ahcun neknak le namchuknak hi a um lai lo, tiah ka ruah.
Seihnam: 2010 election na hmuh ning? Nihin tiang cozah thar an kai hnuah ramchung ah tlennak a um hlei maw? Chin miphun caah hi cozah thar kan i ṭhathnempi dingmi zei pawl dah an si?
Dr. Robert Siang Lian: A voi khatnak ai thlen a si caah a ṭha ko, thil an tuahmi hi a um tuk rih lo nain pensen thlahlawh an karh, sifak tangka cawihnak a um lai tbk.. a um, misifak pakhat khat kha anmah tein an dir khawhnak hnga phaisa cawihnak a um lai ti a si i tutiangah cun a um rih lo. Cun kanmah le kan ramkulh (State) cio ah kanmah miphun te an i tel ve tikah ṭhatnak a um ko lai tiah ka ruah. Laimi ca zongah hin ṭhatnak a um te ko lai tiah ka ruah.
Seihnam: Na rianṭuannak ah na ngeihchiatbik caan le nai lawmhbik caan na kan chim kho hnga maw?
Dr. Robert Siang Lian: Kaa lawmh bik caan cu;— miṭha he um dawtnak, zawnruahnak le i theihthiamnak he rian kan ṭuan hi kaa nuambik caan cu a si ko. Ka ngeih a chiatbik caan ti cu a um tuk lem lo. Tanzung lei rian hi Laimi tampi nih ṭuan ve hna sehlaw ti hi ka duh. Hakha, Thantlang lei ah Tanzung lei rian a ṭuanmi hi kan um lo tluk a si.
Seihnam: Kum upa lei na si bantukin Kan ram caah ka ṭuan manh lomi tiah na ruahmi le na siaherhmi rian pawl zei hna dah an si?
Dr. Robert Siang Lian: Ka tuah manhlomi tiin ka siaherhmi hi a um tuk lo. Ka si khawh chung in Chin Miphun Ni, Tho puai, tbk... ah hin thazaang ka chuah peng. Biaknak lei a si ah kan miphun cawlcanghnak ah hin ka si khawh chung in kai zuam ve i ka cawlcang ve ruangah ka lung a tling ngai ko. Siaherhmi ka ngei lo.
Seihnam: Nihin ni Chin mino nih zei lungput dah kan ngeih awk a si tiah na ruah? Cun English hi khulrang tein thiam khawhnak dingah zeibantuk lam dah a ṭha bik?
Dr. Robert Siang Lian: Kanmah le kan huammi ning zulh in Mirangca he aa pehtlai in i zuam usihlaw kan thiam ko lai. Keimah zong hi M.A (Eng) a la hmasa pawl ka si. Hawi bantukin nuamhnak ka kal tuk lo. Mirangca in ṭialmi cauk te hna hi kai manh caan ah ka rel peng. Mino a simi nih ṭhanchonak lam hi kan i sial cio a herh. Miphunpi lungput zong kan ngeih a hau. Hawinak in a niam deuhmi miphun kan si caah hawinak in kan i zuam deuh a hau.
Seihnam: Nihin nih Malaysiaram Chin ralzaam cungah siaherhbia chim na duhmi le biacah na duh mi tlawmpal in?
Dr. Robert Siang Lian: Khualtlawn lam ah aa dinmi kan si caah lungsau thinfual tein kan um a hau. Malaysia ah hrial awk le cawn awk hi an tam i a thim zia kan thiam a herh. Ngakchia hna zong hi TV lawng zohter loin an caah ṭhanchonak a simi Mirangca te hna le a dangdang an thiam khawh dingmi pawl zong nulepa nih siaherhnak he kan zuam piak awk hna an si. Pathian nih lam a kan on piakmi kan hmuitinh kan phak hlan ah harsatnak phunphun; thihlohnak, tlaihkhih a phunphun kan tong ko lai. Lungdong lo tein Pathian bochan buin in-tuar khawh i zuam hna usih. Nikhat khat ah cun nihin ni kan harsatnak hna hi kan philh dih te ko lai.
Cun, zei kan tuah paoh ah Laimi kan si tihi philh loin , kanmah pakhat ruangah kan miphun thangchiat kan si nak hnga lo i zuam usih. Pakhat le pakhat i daw usih. Lungrualnak in kan dir, ṭhencheunak in kan tlu. (United we stand divided we fall.)
Seihnam: Biaruahnak caan na kan pek caah kan i lawm tuk..
Dr. Robert Siang Lian: Kei zong kai lawm tuk ve.
Posted in: Itonnak
0 Careltu Hmurka:
Post a Comment